Arbosite FNV Bondgenoten: hoe zit de arbowet in elkaar?

De Arbo-wetgeving is heel wat meer dan alleen maar de Arbo-wet: het is als het ware een gebouw met 3 etages, plus ook nog eens een kelder.

Wat vinden we zoal in dit wetgevingsgebouw? bovenin het arbowetgebouw vinden we de Arbo-wet zelf. Voluit: de Arbeidsomstandighedenwet. De arbowet is een raamwet. Hij is globaal en overkoepelend, en u zult er betrekkelijk weinig ‘keiharde’bepalingen in vinden. De arbowet heeft het voornamelijk over de rechten en plichten van de verschillende groeperingen die we in het arbo-terrein aantreffen: werkgevers, werknemers, arbodiensten, bedrijfshulpverleners en overheid (arbeidsinspectie) op de 1e etage bevindt zich het Arbobesluit. Het Arbobesluit geldt ook als wetgeving, ook al komt het woord ‘wet’ niet in de naam voor.

In dure wetgevingstermen geldt het als ‘Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) . Het arbobesluitbevat meer gedetailleerde voorschriften over konkrete arbo-onderwerpen, zoals gevaarlijke stoffen, beeldachermwerk, daglicht, lawaai enzovoort.

• op de begane grond van het wetgevingsgebouw huist de Arbo-regeling; een zogenaamde Ministeriële regeling, met nog meer detailvoorschriften over zulke uiteenlopende onderwerpen als veiligheid op tankschepen, arbodiensten, melding van ongevallen en beroepsziekten enz.
• tot slot is er nog de kelder. Daar vinden we – inmiddels in de prullenbak, want sinds 1997 niet meer van kracht – de vroegere P-bladen, die vaak een heldere toelichting op de regelgeving bevatten. In hun plaats hebben we tegenwoordig de Arbo Informatiebladen (AI-bladen), uitgegeven door Sdu uitgevers. Verder vinden we in de kelder de ook sinds 1997 ingevoerde ‘arbo beleidsregels’, een vaak erg technische uitwerking van wettelijke bepalingen, vooral bedoeld om Arbeidsinspectie (en werkgevers) meer houvast te geven bij het naleven van de wet. Tot slot is de kelder volgestopt met NEN-normen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Datgene wat we in de kelder vinden heeft, in tegenstelling tot de hogere etages, geen kracht van wet. Behalve wanneer in bepalingen binnen arbowet, arbobesluit of arboregeling zelf nadrukkelijk naar een beleidsregel of NEN-norm verwezen wordt.

  Toch is het ook aan te raden de andere beleidsregels en normen niet lichtvaardig te negeren. Een werkgever die bezoek krijgt van de Arbeidsinspectie, en niet handelt volgens bijvoorbeeld een bepaalde beleidsregel, zal zelf aan moeten tonen dat hij op eigen wijze een minimaal gelijk niveau van arbeidsbescherming voor zijn werknemers heeft weten te bereiken.

De opzet van arbowet en de etages eronder is dus verschillend: de Arbo-wet is vooral gericht op doelgroepen (werkgever, werknemers, arbodienst, arbeidsinspectie): waar hebben zij zich aan te houden, en wat zijn hun rechten.

Arbo-besluit, Arbo-regeling en Arbo-beleidsregels zijn gericht op onderwerpen (gevaarlijke stoffen, fysieke belasting enz.), en hebben bovendien allemaal dezelfde hoofdstuk- en artikelnummering. Hoofdstuk 6.1 uit de arboregeling behandelt dus hetzelfde onderwerp als hoofdstuk 6.1. van het arbobesluit.

AI-bladen (=Arbo Informatiebladen) geven voor een bepaald onderwerp een ‘totaaloverzicht’: ze schetsen de geldende regels, geven voorlichting, dragen oplossingen aan.