Psychoterreur komt vaak voor op de werkvloer; in veel bedrijven is er geen prettige sfeer en veel werknemers vinden dat er niet goed leiding wordt gegeven.
Dat blijkt uit een onderzoek van FNV Bondgenoten. Het is voor het eerst dat er een onderzoek is gedaan waarbij een link is gelegd tussen werkdruk, sfeer en leidinggeven in bedrijven.
Ongeveer 2000 kaderleden vulden een enquete in over allerlei vormen van ongewenst gedrag : van pesten tot roddelen, van ongewenste intimiteiten tot voortrekken. De cijfers spreken boekdelen : 39 % van de geenqueteerden vindt de sfeer in het bedrijf onprettig, 5 % zegt zelfs dat de sfeer bedreigend is. In veel bedrijven wordt er niets gedaan aan ongewenst gedrag (42 %). Daarnaast vindt 69 % dat de leiding niet geschikt is om leiding te geven. Door 75 % wordt de werkdruk als te hoog ervaren. In ruim de helft van de bedrijven worden regelmatig grappen gemaakt ten koste van collega’s, in 40 % van de bedrijven moeten steeds dezelfde mensen de rotklussen doen. Bij 22 % worden bepaalde collega’s genegeerd of geisoleerd en in 7 % komt het regelmatig tot handtastelijkheden. Tot dreigementen komt het in 10 % en tot vechtpartijen of klappen in 2 % van de bedrijven. Discriminatie vanwege huidskleur of geslacht komt nog in ruim 10 % van de bedrijven voor. FNV Bondgenoten is zelf ook geschrokken van de resultaten. Onderzoeker Wim van Veelen : “Psychoterreur, of ‘Hooliganisme’, want zo kun je het wel noemen, komt vaker voor dan gedacht en dat verontrust ons. En uit het onderzoek blijkt, dat er te weinig aan wordt gedaan in bedrijven. 42 % van de ondervraagden geeft aan dat er in hun bedrijf niets gedaan wordt aan ongewenst gedrag. En 11 % weet niet eens of er iets aan gedaan wordt.
Bedrijven houden zich blijkbaar niet aan de Arbowet, want daarin worden ze verplicht om een beleid te voeren ten aanzien van intimidatie, agressie en geweld. En je ziet ook tegelijkertijd, dat in bedrijven waar wel aandacht is voor ongewenst gedrag de sfeer aanmerkelijk verbeterd is. Hetzelfde geldt overigens ook voor het houden van gestruktureerd werkoverleg: een verplichting uit de wet die niet wordt nagekomen, maar wel echt helpt om sfeer te verbeteren en psychoterreur tegen te gaan.”
De sfeer staat het meest onder druk in middelgrote bedrijven (10 tot 100 werknemers), want 43 % van de daar werkzame werknemers uit de onderzoeksgroep, vindt de sfeer onprettig tot zelfs bedreigend.
De sfeer in het bedrijf is slechter, naar mate de werkdruk hoger is. Dat lijkt voor de hand te liggen, maar het is nu voor het eerst dat het gestaafd wordt door cijfers. Werkdruk maakt niet alleen mensen ziek, maar verziekt dus ook de relatie tussen mensen. Ook de leidinggevende blijkt van grote invloed op de werksfeer : in bedrijven waar de leidinggevende zich opstelt als een politieagent of iemand die alleen gericht is op een hoge productie, klaagt ongeveer de helft van de werknemers over de werksfeer, terwijl er bij een “coach” veel minder klachten zijn.
FNV Bondgenoten heeft zelf een checklist ontwikkeld waarmee agressie, intimidatie en geweld binnen een bedrijf ‘gemeten’ kan worden. Er worden ook tips gegeven hoe ermee om te gaan. Daarnaast wil de vakbond in nieuwe CAO’s aandringen op afspraken met betrekking tot het aanpakken van hooliganisme. Onderzoeker Van Veelen : “De Arbeidsinspectie zou meer moeten toezien op de uitvoering van verplichtingen die, zo blijkt, ook daadwerkelijk een effect hebben op psycho-sociale problemen. Daarnaast laten werkgevers kansen liggen: met goed werkoverleg, een coach als leiding en beleid ten aanzien van psychoterreur kan een hoop ellende, uitval en kosten worden voorkomen. Het zou overigens interessant zijn om eens te onderzoeken in hoeverre de uitstroom naar de WAO met dit soort problemen te maken heeft.”