Arbobondgenoten signaleert: red de arbowet(1)

Arbowet

Op 9 juni is het concept-advies van de SER over de herziening van de arbowet na overleg met de achterbannen zijn laatste ronde ingegaan. Het advies is voor meer dan 90% gebaseerd op een door de vakbeweging ontwikkeld alternatief voor de kabinetsplannen. Op 17 juni is het advies behandeld en unaniem goedgekeurd in de plenaire SER-vergadering. Het gaat nu naar de staatssecretaris van Sociale Zaken, die – als hij verstandig is – hierop zijn wetsvoorstellen zal baseren.

FNV Bondgenoten is tevreden over het bereikte resultaat, zeker omdat in de laatste bespreking nog enkele aanscherpingen zijn aangebracht, waardoor nog duidelijker wordt dat de SER niet kan instemmen met de plannen zoals van Hoof die heeft voorgelegd.

De SER blijft kritisch over de plannen van het kabinet, en benadrukt in zijn alternatief onder andere:

• de verantwoordelijkheid van de overheid om het beschermingsniveau waar werknemers recht op hebben te borgen en te concretiseren in heldere voorschriften en normen
• de verantwoordelijkheid van de overheid om deze wettelijke normen te handhaven middels de Arbeidsinspectie
• de onwenselijkheid van een onderscheid tussen ‘hoge’ en ‘lage’ risico’s
• de noodzaak om de toegang van werknemers tot de Arbeidsinspectie vrij te houden

Daarnaast komt de SER met voorstellen om de verantwoordelijkheid voor de wijze waarop werkgevers aan hun verplichtingen zullen voldoen in grote mate neer te leggen bij werkgevers en werknemers in de bedrijven.
Een belangrijk hulpmiddel daarbij moeten per sector te ontwikkelen ‘arbocatalogi’ worden, die een helder en makkelijk toegankelijk overzicht geven van mogelijke oplossingen en maatregelen.

Wél houdt de SER vast aan een aantal strikte spelregels betreffende:

• de noodzaak van overleg vooraf met werknemers
• de keuze van de middelen.

Als bestrijding van een probleem aan de bron, of technische dan wel organisatorische oplossingen mogelijk zijn om een risico te voorkomen, komt de werkgever niet weg met het verstrekken van beschermingsmiddelen als oordoppen of adembescherming.

Desalniettemin kan het SER-advies er ook nog eens toe leiden dat met behoud van de ‘harde kern’ het aantal arboregels vermindert. Tegelijk neemt de helderheid van de regels flink toe, net als de speelruimte die werkgevers en werknemers krijgen om de beste bij eigen sector en bedrijf passende maatregelen te nemen.

Met name deze aspecten leidden er uiteindelijk toe dat ook de werkgeversorganisaties VNO/NCW en MKB-Nederland zich in het concept-advies kunnen vinden.

Voor het complete advies, klik hier (pdf-dokument, 232kB )

Voor een samenvatting, klik hier (pdf-dokument, 68kB)

Klik hier voor de tekst van de toespraak van Ton Heerts tijdens de SER-vergadering van 17 juni (pdf-dokument)

Op de valreep toch nog unaniem SER-advies gevaarlijke stoffen

De Sociaal-Economische Raad heeft advies uitgebracht over een nieuw grenswaardenstelsel voor gevaarlijke stoffen. Belangrijkste winstpunt: meer duidelijkheid.

Wanneer de overheid het SER-advies overneemt, weet een werknemer straks beter dan nu wanneer zijn gezondheid risico loopt. Nu wordt de grens (of MAC-waarde) de ene keer vastgesteld op basis van het gezondheidskundige risico en de andere keer op basis van de technische of economische haalbaarheid van de norm. Daarmee is niet duidelijk wanneer de gezondheid wel of geen gevaar loopt. Volgens het SER-advies moet de norm eenduidig zijn, en dus gebaseerd op het risico dat vanuit oogpunt van gezondheid acceptabel is.

“Dat er nu één norm komt, is echt winst”, vindt Heidi Timmermans, adviseur arbeidsomstandighedenbeleid bij FNV Bondgenoten.

Er is nog een winstpunt. Als de techniek nog niet ver genoeg is, of het is te duur om de gezondheidskundige grens te halen, moet een werkgever straks namelijk een stappenplan opstellen. Daarin beschrijft hij hoe hij gaat proberen om de norm in de toekomst wél te halen. De Arbeidsinspectie kan kijken of een bedrijf wel genoeg doet om het stappenplan uit te voeren. Timmermans: “Nu komt zo’n stof om de vijf jaar terug op de agenda en in de tussentijd wordt er niks gedaan. Dat kan straks niet meer.”

Er zijn duizenden gevaarlijke stoffen en maar 700 wettelijke grenswaarden. Voor de stoffen die nog niet in het stelsel zijn opgenomen, moeten bedrijven zelf grenzen vaststellen. Dat gebeurt nog te weinig. Daarom adviseert de SER om een databank aan te leggen met landelijke advieswaarden. Stelt een bedrijf desondanks geen grens vast, dan handhaaft de Arbeidsinspectie op basis van de advieswaarden.

Het scheelde overigens weinig of er had géén unaniem advies gelegen.
Op de valreep bleek namelijk dat de werkgeversdelegatie om economische redenen wilde afzien van heldere gezondheidskundige grenzen voor stoffen die kanker kunnen veroorzaken, stoffen die de ongeboren vrucht kunnen beschadigen en stoffen die de DNA-structuur van de werknemer kunnen veranderen.

Tijdens het finale overleg in de SER-commissie arbeidsomstandigheden werd echter ook deze laatste barrière met succes genomen.

Voor het complete advies, klik hier (pdf-dokument, 926kB!!)
Voor een samenvatting, klik hier (pdf-dokument, 32kB)

Kamervragen over sterfte tengevolge van ongezond en onveilig werk

Op ‘Workers Memorial Day’ publiceerde de FNV een onderzoek waaruit bleek dat jaarlijks meer dan 2.500 werknemers sterven als gevolg van gevaarlijk werk of slechte arbeidsomstandigheden.

Aanleiding voor de kamerleden van Egerschot en de Wit om vragen te stellen. Inmiddels heeft de staatssecretaris ze beantwoord.

Opvallend in dat antwoord is onder andere:

• de subtiele verwijzing naar het feit dat een deel van de sterfgevallen (met name gevaarlijke stoffen) zijn oorzaken in het verleden heeft. Impliciete boodschap: we staan er nu beter voor. Realiteit?
• geen enkele overheidsverantwoordelijkheid wordt genomen: de gehele verantwoordelijkheid voor de gezondheid van werknemers wordt richting sociale partners geschoven. Het ontwerpadvies van de SER over de arbowet weerspreekt dit uitgangspunt klip en klaar.
• eenzijdig gebruik van de cijfers ten eigen bate: richt je alleen op “hoge risico’s”

Klik hier voor de tekst van vragen en antwoorden (pdf-dokument)

Als dit een voorteken is dat staatssecretaris het SER-advies over de arbowet – en de FNV-voorstellen waarop dit gebaseerd is – aan zijn laars gaat lappen, dan ligt er nog het nodige werk (en actie) voor de vakbeweging in het verschiet.